جهاد
معرفی کتاب جهاد
کتاب جهاد، حاصل چهار جلسه سخنرانى استاد شهید مطهرى با بحث کلى پیرامون مفاد و مضمون آیه 29 از سوره توبه است که به لزوم نبرد مسلمانان با بعضى از اهل کتاب که خصوصیات آنها در آیه مبارکه آمده است تصریح دارد.
از جمله مطالبى که در این کتاب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است مى‌توان به این مطالب اشاره نمود: مطلق یا مقید بودن جنگ با اهل کتاب، فلسفه و هدف جهاد، تفاوت میان مشرک و غیر مشرک، پیمان با کفار، جنگ دفاعى، حقوق انسانیت، جنگ براى رفع مانع از ایمان و توحید، مقیاس حقوق شخصى و حقوق عمومى، آزادى فکر یا آزادى عقیده، جزیه.
بحث کتاب جهاد درباره‌ی جهاد اسلامى بود. در این مورد سه مطلب مهم وجود دارد. یکى جنبه تفسیرى و به اصطلاح قرآنى دارد و یکى دیگر از بحث‌هاى عقلى است، بحث سوم هم داریم که هم جنبه قرآنى دارد و هم جنبه تاریخى.
اما آن بحثى که قرآنى است مربوط به آیات جهاد است.در آیات جهاد بعضى از آیات است که به اصطلاح علماى اصول، مطلقند و بعضى دیگر آیات مقید. مقصود از آیات مطلق یعنى آیاتى که بدون هیچ قید و شرطى فرمان جهاد با مشرکین و یا اهل کتاب را صادر کرده است. آیات مقید یعنى آیاتى که با شرایط بالخصوصى فرمان داده، مثلا گفته است که اگر آنها با شما مى‌جنگند و در حال جنگیدن [هستند] و یا شما بیم آن را دارید و قرائنى در دست دارید که آنها تصمیم به جنگیدن با شما را دارند با آنها بجنگید.
حالا چه باید کرد، آن آیات مطلق را باید بگیریم یا آیات مقید را؟ از نظر علماى فنِ شناختن محاورات که قسمتى از آن در علم اصول بحث مى‌شود، میان مطلق و مقید تعارضى وجود ندارد تا بگوییم آیا این آیات را باید بگیریم یا آن آیات را، بلکه اگر ما باشیم و یک مطلق و یک مقید، بایستى آن مقید را قرینه توضیحى براى آن مطلق بگیریم. بنابراین طبق بیانات موجود در کتاب جهاد، ما باید مفهوم جهاد را همان بدانیم که آیات مقید بیان کرده است، یعنى آیات قرآن جهاد را بدون قید و شرط واجب نمى‌داند، در یک شرایط خاصى واجب مى‌داند. این مقدار را به یک بیان دیگر قبلا عرض کرده بودیم.
فهرست مطالب
جنگ با اهل کتاب
1. جنگ با اهل کتاب مطلق است یا مقید؟
قاعده مطلق و مقید
مطلق و مقید در آیات جهاد
2. آیا با همه اهل کتاب مى‌توان جنگید؟
3. «جزیه» چیست؟
4. معنى «صاغِرون»
فلسفه و هدف جهاد
جهاد و آزادى عقیده
تفاوت میان مشرک و غیر مشرک
آیا میان جزیرة‌العرب و غیر جزیرة‌العرب فرق است؟
پیمان با کفار
چگونگى جنگ
نخستین سؤال: مشروعیت جنگ
جنگ یا تجاوز؟
جنگ دفاعى
صلح‌غیر از تسلیم است
فرق اسلام و مسیحیت
اسلام و صلح
شرایط جنگ
مسلمین در مکه
دفاع یا تجاوز؟
انتقاد مسیحیت بر اسلام
تجاوز بد است نه جنگ، و هر جنگى تجاوز نیست
صلح، نه تسلیم و تحمل ذلت
آیات مطلق درباره جهاد
قاعده حمل مطلق بر مقید
آیات مقید
به کمک مظلوم شتافتن
مبارزه با اختناق
آیا تقاضاى کمک لازم است؟
جنگ‌هاى صدر اسلام
حمل مطلق بر مقید
لااِکْراهَ فِى الدّین
صلح و سازش
ماهیت جهاد دفاع است
انواع دفاع
حقوق انسانیت
دفاع از حقوق انسانى از دفاع از حقوق فردى و قومى مقدس‌تر است
مقدس‌ترین دفاع‌ها
نزاع، صغروى است نه کبروى
امر به معروف مصداق دفاع از حقوق انسانى است
دفاع از آزادى، امروز هم مقدس است
آیا توحید، حق شخصى است یا حق عمومى؟
امورى که طبعآ اجباربردار نیست
تربیت اجباربردار نیست
ایمان زوربردار نیست
جنگ براى رفع مانع از ایمان و توحید
جنگ براى آزادى دعوت و رفع مانع از تبلیغ
آزادى فکر یا آزادى عقیده
نتیجه
آیا آیات جهاد ناسخ و منسوخند؟
اصل «ما مِنْ عامٍّ اِلّا وَ قَدْ خُصَّ»
دفاع از ارزش‌هاى انسانى
جزیه
آیا جزیه پاداش است یا کیفر؟
فهرست‌ها
فهرست احادیث
فهرست اشعار
فهرست اسامى اشخاص
فهرست اسامى کتب
مولفان
مرتضی مطهری
منابع
موضوعات
مذهبی