سینمای عباس کیارستمی
معرفی کتاب سینمای عباس کیارستمی
روبرت صافاریان در کتاب سینمای عباس کیارستمی، سه دورۀ پیش از انقلاب، از انقلاب تا اوایل دهه هشتاد و دهه هشتاد تا امروز، از سینمای کیارستمی را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
صافاریان در کتاب سینمای عباس کیارستمی، در ۳ بخش نزدیک ۴ دهه فعالیت فیلم‌سازی عباس کیارستمی را بررسی کرده است. بخش نخست کتاب به فعالیت‌های این فیلم‌ساز نام‌آشنای ایرانی در دوره پیش از انقلاب اختصاص داشته و در آن جای ویژه‌ای به دو فیلم مسافر و گزارش داده شده است.
بخش دوّم کتاب عمدتاً به آثار موفق این فیلم‌ساز در جشنواره‌های جهانی تحت عنوان عمومی چهارگانه «زندگی ادامه دارد» پرداخته و در بخش سوّم کارهای تجربی‌تر فیلم‌ساز مانند ده و شیرین و همین‌طور فیلم‌هایی که فیلم‌ساز در خارج از کشور ساخته مانند کپی برابر اصل، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. فصل پایانی هم کوششی برای جمع‌بندی شخصیت هنری و سینمایی کیارستمی به عنوان پست مدرنیستی سنت‌گرا است.
روبرت صافاریان تحولات سینمای کیارستمی را در ارتباط با گذر عمر و انباشت تجربه زندگی و فیلم‌سازی و تغییر شرایط بیرونی و تصادف‌ها و تصمیم‌های آگاهانه بررسی می‌کند و بر آن است که با وجود پایبندی به نگرشی مولف‌گرایانه، نمی‌توان دگرگونی در شرایط اجتماعی را در تغییر زبان و بیان سینمایی کیارستمی ناچیز انگاشت. از قضا بخش‌بندی او از سینمای عباس کیارستمی مبتنی بر همین تغییرات اجتماعی است: انقلاب ۱۳۵۷ ایران، فروپاشی شوروی و انقلاب دیجیتال در سطح رسانه‌ای.
در بخشی از کتاب سینمای عباس کیارستمی می‌خوانیم:
مسافر نخستین فیلم مهم کیارستمی است. نان و کوچه، زنگ تفریح و تجربه هم فیلم‌های خوبی هستند، امّا اگر برخلاف بسیاری از فیلم‌های خوب (نه برجسته) فراموش نشده‌اند به خاطر این است که کسی آن‌ها را ساخته است که مسافر و گزارش و خانه دوست کجاست و... ساخته است. مسافر نخستین فیلم کیارستمی است که فارغ از این که کسی که آن را ساخته چه کارهای دیگری کرده است، سرپاست و هنوز به عنوان فیلمی فوق‌العاده تماشاگرانش را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به عبارت دیگر مسافر نه تنها به عنوان فیلمی از عباس کیارستمی و به عنوان جزئی از یک پژوهش مؤلف محور و به سبب جایگاهی که در مجموعه آثار یک کارگردان و تحول سبکی و تماتیک او دارد، بلکه همچنین به عنوان یک اثر مستقل سینمایی ارزش دقت و بررسی دقیق دارد.
فهرست مطالب
پیشگفتار
دوره نخست: پیش از انقلاب
فصل یکم: پیش از مسافر (دوره بدون کلام)
فصل دوم: مسافر
فصل سوم: فیلم‌های آموزشی
فصل چهارم: گزارش
فصل پنجم: جمع‌بندی
دوره پیش از انقلاب
دوره دوم: از انقلاب تا دهه هشتاد
فصل ششم: بعد از انقلاب، پیش از جشنواره‌ها
فصل هفتم: خانه دوست کجاست و مشق شب: افراط و تفریط
فصل هشتم: کلوزآپ نمای نزدیک
فصل نهم: چهارگانه «زندگی ادامه دارد»
دوره سوم: دهه هشتاد تا امروز
فصل دهم: ده: بازگشت به زن و به شهر
فصل یازدهم: فیلم‌های تجربی: شیرین، پنج، راه‌ها
فصل دوازدهم: فیلم‌های خارجی
پایان سخن: پُست مدرنِ عامّی
فیلم‌شناسی
مولفان
روبرت صافاریان
منابع
موضوعات
ادبیات