قاموس الفلاسفه
معرفی کتاب قاموس الفلاسفه
کتاب قاموس‌الفلاسفه اثر حیدر شجاعی، شامل تعریفات، آراء و نظریات فلاسفۀ مشهور غرب و شرق از جمله ابن سینا، دکارت، جان لاک، ملاصدرا، افلاطون و ... بوده و به صورت فرهنگنامۀ فلسفی و به ترتیب حروف الفبا گردآوری شده است.
هیچ انسانی نمی‌تواند بدون شناخت به زندگی انسانی‌اش ادامه دهد. هر کس بر حسب شناختی که از جهان دارد، زندگی می‌کند. هیچ انسانی نمی‌تواند بدون داشتن عقیده به زندگی انسانی‌اش ادامه دهد. ایدئولوژی یعنی عقیده، و شناخت عقیده؛ بینش و آگاهی انسان نسبت به خودش، جایگاه خودش در جامعه و در تاریخ؛، پاسخ به این که کیستی؟ کجایی؟ چه می‌کنی؟ چه باید کرد؟ چه باید بود؟ انسان به تعبیر بزرگانی مانند علامه اقبال لاهوری عبارت است از یک «من» حقیقی، من من‌ها، من الهی است که در میان بی‌نهایت من دروغین و نقابدار مخفی و پنهان است. بی‌نهایت علامت سوال و تعجّب او را احاطه کرده است. با کشف هر پاسخی می‌تواند یکی از نقاب‌های خودش را مهار کند. دکتر علی شریعتی می‌گفت: «در حیوانات تفکّر هست ولی تأمّل نیست. در کودک تفکر هست، تأمل نیست. آنان که درجۀ معنای دادن تأمّل را هر چه بیشتر درک می‌کنند، می‌دانند که بزرگترین جنایت تمدّن امروز قربانی کردن تأمّل است؛ و چون فرصت تأمّل در تمدّن جدید پیش نمی‌آید، نیاز انسان به تأمّل هم از بین می‌رود... تأمّل بیشتر از تفکّر بار معنی دارد و وسیع‌تر از اندیشیدن به مشکلات و مسائل است؛ درنگ در خویش و در رابطۀ خویش با زمان و محیط...»
در بخشی از کتاب قاموس‌الفلاسفه می‌خوانیم:
ژان ژاک روسو معتقد است که «حسّ آزادی خواهی موجود در همۀ آدم‌ها، زاییدۀ سرشت آدمی است... انسان آزاد آفریده شده است اما همه‌جا در بردگی به سر می‌برد». شاید این جملۀ روسو پاسخی است به جملۀ مشهور «بوسوئه» باشد که می‌گوید: «تمام انسان‌ها رعیّت آفریده شده‌اند»! مفهوم آزادی طبیعی انسان موضوعی است که روسو در مورد آن با اغلب نظریه‌پردازان مکتب حقوق طبیعی وحدت نظر دارد.
مولفان
حیدر شجاعی
منابع
موضوعات
فلسفه و منطق